Aktualne przepisy
Informacji na temat audytu wewnętrznego i kontroli zarządczej należy szukać przede wszystkim w ustawie o finansach publicznych. Dotychczasowe brzmienie tych przepisów mogło budzić szereg wątpliwości interpretacyjnych. Można się było zatem spodziewać, że kwestią czasu będzie ponowne podjęcie tego tematu przez ustawodawcę.
Projekt ustawy o zmianie ustawy…
30 kwietnia na stronie Rządowego Centrum Legislacji został opublikowany projekt ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw. Jak czytamy w ocenie skutków regulacji, problemy związane z funkcjonowaniem kontroli zarządczej i audytu wewnętrznego w Polsce zostały zidentyfikowane przez Ministerstwo Finansów już wiele lat temu. Są to przede wszystkim: niska świadomość kadry kierowniczej jednostek sektora finansów publicznych na temat kontroli zarządczej i audytu wewnętrznego, ograniczanie niezależności funkcji audytu wewnętrznego i obiektywizmu osób prowadzących audyt wewnętrzny poprzez łączenie komórek audytu wewnętrznego z innymi komórkami (np. instytucjonalnej kontroli wewnętrznej) lub powierzanie pracownikom komórek audytu zadań wykraczających poza ustawową rolę audytu wewnętrznego, prowadzenie audytu przez osoby zatrudnione na część etatu, koncentrowanie się przez audytorów na audytach zgodności oraz niska jakość i efektywność usług świadczonych przez osoby prowadzące audyt wewnętrzny, a także nieskuteczne rozwiązania prawne w zakresie możliwości uzyskiwania uprawnień do prowadzenia audytu w jednostkach sektora finansów publicznych. Ich występowanie potwierdzały bieżące lub cykliczne analizy przeprowadzane przez pracowników Ministerstwa Finansów, a także wyniki kontroli oraz zalecenia formułowane przez kontrolerów Najwyższej Izby Kontroli.
Nowy limit wysokości kwoty dotyczący obowiązku prowadzenia audytu
Projektowane zmiany wprowadzają szereg regulacji, z których z perspektywy Skarbnika najbardziej interesujące wydają się te dotyczące podwyższenia kwoty, po przekroczeniu której powstaje obowiązek prowadzenia audytu wewnętrznego — tzw. kwoty progowej — do 67 mln zł (aktualizacja obecnego progu 40 mln zł o skumulowany wskaźnik inflacji za okres 2010–2024) oraz kwoty odnoszącej się do możliwości prowadzenia audytu przez usługodawców — do 168 mln zł (aktualizacja obecnego progu 100 mln zł o skumulowany wskaźnik inflacji za ten sam okres). Zmiany obejmują również wprowadzenie mechanizmu waloryzacji oraz nowy sposób oceny spełnienia obowiązku prowadzenia audytu wewnętrznego w jednostkach sektora finansów publicznych (na podstawie danych z wykonania planów finansowych z dwóch kolejnych lat budżetowych).
Od kiedy ten audyt? Są konkrety!
Obecnie obowiązujące przepisy budzą wiele wątpliwości co do terminu rozpoczęcia obowiązku prowadzenia audytu. Nowelizacja ma na celu jednoznaczne uregulowanie tej kwestii. Zgodnie z projektowanymi zmianami, obowiązek prowadzenia audytu wewnętrznego w jednostkach samorządu terytorialnego powstaje, jeżeli w dwóch kolejnych latach budżetowych wykonane dochody i przychody lub wykonane wydatki i rozchody przekroczą kwotę 67 mln zł. W takim przypadku audyt wewnętrzny należy rozpocząć od 1 kwietnia roku budżetowego następującego po roku, w którym spełniono wskazany warunek.
Podmioty, na które oddziałuje projekt
Wszystkie jednostki sektora finansów publicznych zostaną objęte dodatkowymi obowiązkami sprawozdawczymi w zakresie kontroli zarządczej. Około 2500 jednostek zobowiązanych do prowadzenia audytu wewnętrznego, w tym jednostki samorządu terytorialnego, odczuje te zmiany poprzez zwiększoną dostępność wykwalifikowanych kadr do realizacji zadań audytu wewnętrznego w sektorze finansów publicznych. Zmiany te wpłyną także na konieczność dostosowania struktur organizacyjnych – w szczególności tam, gdzie stanowisko audytora wewnętrznego nie zostało dotąd wyodrębnione lub funkcjonuje w ramach innych komórek, takich jak działy kontroli.
Z danych szacunkowych wynika również, że około 1000 jednostek sektora finansów publicznych nie będzie już zobowiązanych do prowadzenia audytu wewnętrznego, w związku z podwyższeniem tzw. kwoty progowej. Nowelizacja będzie miała wpływ również na inne podmioty, jednak szczególną uwagę należy zwrócić na osoby ubiegające się o uprawnienia audytora wewnętrznego. Przewiduje się ułatwienie procesu zdobywania kwalifikacji dla osób zainteresowanych zatrudnieniem na stanowisku audytora wewnętrznego lub świadczeniem usług audytu wewnętrznego na rzecz jednostek sektora finansów publicznych.
